Pieter Plockhoy (ca. 1615-1664?), geboortig van Zierikzee, was een Doopsgezinde ambachtsman en huisvader in het Middelburg van de jaren 1640 en 1650. Hij was één van de ‘dienaren des woords’, de lekenpredikers die de Doopsgezinde gemeentes voorging in hun diensten. Plockhoy raakte echter verzeild in een verreikend conflict met diaken Boudewijn van der Vecht, die hem beschuldigde van overspel. In 1654 werd Plockhoy uit de gemeente gezet. Hij behoorde toen misschien ook al tot de kleine maar roerige minderheid van radicale christenen, die geen genoegen nam met hoe de zaken in kerk en wereld geregeld werden.

Drie jaar daarna dook hij op in het Londen van Oliver Cromwell, waar hij poogde zijn idealen te realiseren. In The Way to the Peace and Settlement of these Nations (verschillende drukken 1659-1660) poogde hij de Engelse regering te overtuigen ontmoetingsplaatsen in het hele land op te richten, waar iedereen vrijuit mocht spreken over het geloof. Plockhoy hoopte dat zo een einde zou komen aan geloofsonderdrukking, en dat, als men maar vrijuit mocht spreken, de eenheid van alle christenen zou terugkeren als men al debatterend had vastgesteld wat de geloofswaarheden zijn.

In A Way Propounded to make the Poor in these and other Nations happy (verschillende drukken 1659-1660), beoogde Plockhoy een gemeenschap van ware christenen te propageren, waarin ambachtslieden, zeelieden, boeren en intellectuelen gezamenlijk zouden leven en werken zoals de Bijbel voorschrijft. Bezit was niet gemeenschappelijk, maar men deelt de productiemiddelen om zo tot een maximale efficiëntie te komen, en concurrerend te kunnen werken. Plockhoy spreekt daarbij in voor die tijd moderne termen, zoals society, oftewel compagnie. De beoogde gemeenschap wordt democratisch ingericht, en sloot in religieus opzicht aan bij The Way.

De Restauratie van 1660 maakt een einde aan de mogelijkheden om in de Engelse wereld zijn idealen te realiseren. Plockhoy keerde terug naar de  Republiek, naar Amsterdam. Daar weet hij de burgemeesters te overtuigen: hij mag zijn gemeenschap opbouwen in de Stadskolonie, Nieuwer-Amstel (nu Delaware). In 1663 wordt de gemeenschap opgericht in Swanendael (nu Lewes). Maar in 1664 veroveren de Engelsen de Nederlandse kolonies en wordt ook Plockhoy’s gemeenschap verwoest. Daarna ontbreekt van hem elk spoor.

Ik heb het leven en het denken van Pieter Plockhoy behandeld in mijn proefschrift, geschreven aan het Europees Universitair Instituut te Florence, en verdedigd op 25 november 2009. Sindsdien zijn er een aantal artikelen gepubliceerd op basis van dit proefschrift, en is er nog aanvullend onderzoek verricht. Het ligt in de bedoeling om het proefschrift in de nabije toekomst om te werken tot een boek.